Dünyada özellikle modern ve demokratik ülkelerde iki veya daha fazla dilin konuşulması son derece normaldir. Dünyada her on kişiden 6-7’sinin iki veya daha fazla dil konuştuğu söyleniyor.
Örneğin İsveç’te 25 ila 64 yaş arasındaki İsveçlilerin yüzde 96,6’sı en az iki dil konuşuyor. Yalnızca yüzde 3,4’ü yalnızca bir dil konuşuyor. İsveç’te İsveçlilerin yüzde 45,9’u bir yabancı dil, yüzde 31,7’si iki yabancı dil ve yüzde 19’u en az üç yabancı dil konuşmaktadır.
İki dilli ya da çok dilli olma konusunda tüm gelişmiş ve demokratik ülkelerin durumu İsveç ile benzerdir.
Gelişmiş ülkeler ve demokratik rejimler ülkelerindeki farklı dil, din ve kültürleri tehdit olarak görmemekte, aksine bu farklılıkları insanlık ve toplumlar için bir zenginlik olarak görmektedir. Ülkelerinde var olan farklılıkları kabul ettiler. Farklı dillerin, farklı dinlerin, farklı kimliklerin hakları da kanunlarla güvence altına alınmıştır.
Çünkü bu gelişmiş ülkeler ve demokratik rejimler farklı dil ve kültürlerin önemini, faydalarını ve avantajlarını çok iyi anlamış durumdalar. Bu nedenle demokratik ülkeler, kendi ülkelerinde yaşayan yabancılara, dillerini ve kültürlerini de unutmamak için geniş fırsatlar sunmaktadır.
Örneğin:
İsveç’te 2020/21 akademik yılında 186.538 öğrenciye anadil sınıfları aracılığıyla yaklaşık 150 farklı dilde eğitim verildi. Şu anda İsveç’teki okullarda 6.200 ana dil öğretmeni görev yapıyor.
Yani İsveç’te yaşayan bir Kürt kız veya erkek çocuğu Kürtçe, İsveççe ve en az bir veya iki yabancı dil biliyor. Gelişmiş ve demokratik ülkelerde yaşayan genç erkek ve kadınların en az 3-4 dil bilmesi çok doğal bir olgudur. Ancak kendi topraklarında yaşayan Kürt çocuklarının, İsveç’te veya bir Avrupa ülkesinde yaşayan çocuklarının hem ana dillerini hem de iki veya üç yabancı dili öğrenme şansına sahip olmaması acı bir durumdur, yazıktır.
Kürt devleti olmadığı için Kürtlerin çoğu farklı devletlerin resmi sınırları içinde yaşıyor. Kürtlerin büyük çoğunluğu Türkiye, İran, Suriye ve Irak sınırları içerisinde yaşıyor. Bakalım Kürtlerin yaşadığı bölgelerde yabancı dil bilgi düzeyi hakkında istatistikler ne diyor?
İstatistik
Education First Language School’un 2018 yılında yayınladığı istatistikler 88 ülke arasında hangi ülkenin daha fazla İngilizce bildiği belirlendi. İstatistiklere göre Türkiye 73. sırada, İran 66. sırada, Suriye 76. sırada ve Irak 87. sırada yer alıyor.
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi totaliter, demokratik olmayan bu ülkeler, vatandaşlarının yabancı dil öğrenmesine pek önem vermiyorlar. Bunun en büyük sebebi ülkelerinde farklı dil ve dinlerin bulunduğu bu devletlerin onları devletlerinin varlığına tehdit olarak görmeleridir. Özellikle Türkiye. Türkiye dilini, kültürünü ve dinini Türkiye’deki farklı dillerin, kültürlerin ve dinlerin kaybı üzerine inşa etmiştir. Gördüğünüz gibi gelişmiş ve demokratik ülkeler ile gelişmemiş totaliter rejimler arasında yabancı dil öğrenimi açısından büyük bir fark var. Gelişmiş ülkelerin neden iki dilli veya çok dilli olmaya önem verdiklerine bir göz atalım.
İki dilli olmanın yararları ve avantajları:
Psikolojik açıdan
Son araştırmalar, iki dil bilen insanların beyinlerinin geç yaşlandığını gösteriyor. Sonuç olarak daha uzun ve zihinsel olarak daha sağlıklı yaşamlar yaşarlar. İki dilli olmanın demans ve alzheimer gibi nörolojik hastalıkları geciktirebileceği genel olarak kabul ediliyor. İki dil bilen insanların beyinleri daha iyi çalışır. İki dil bilen insanlar daha üretkendir. İki dilli veya çok dilli insanlar daha iyi dikkat kontrolüne ve konsantrasyona sahiptir. Sorunları çözün, sorunları daha hızlı çözün. Daha fazla iki dil bilen insan var. Yani iki dil bilen bir kişinin ruh sağlığı, tek dil bilen bir kişiden daha güçlü ve sağlıklıdır.
Toplumla iletişim kurmak
Dedikleri gibi: “Bir dil bir insan, iki dil ve iki insan”. Aslında iki veya daha fazla dil bilen bir kişi toplulukla daha kolay iletişim kurabilir. Çünkü ne kadar çok dil bilirseniz o kadar çok kişiyle sohbet edebilir, iletişim kurabilirsiniz. Onlar çok dilli, iletişimde iyi olan ve müzakerelerde kendine güvenen kişilerdir. Farklı kültürler arasında köprü görevi görüyorlar. Bakış açıları daha geniştir ve sorunların çözümünde daha fazla alternatife sahiptirler. Yabancı dil ve kültürlere karşı daha olumlu ve iyimserdirler.
İş bulma açısından
Küresel dünyamızda artık homojen bir ülke, tek dilden oluşan tek bir millet yok. Tüm ülkelerde birçok dil konuşulmaktadır ve bir işe başvurduğunuzda o dilleri bilmek referans olarak kabul edilmektedir.
Yani ikinci bir dil konuşmak, konuşulan dillere göre daha fazla iş olanağı sağlamaktadır. Çok dilli olmak akademik avantaj sağlar:
İki dilli olmak, farklı ve daha geniş kültürler, gelenekler, fikirler ve bakış açıları hakkında farkındalık yaratır.
Yabancı dil öğrenmede
İki dil veya çok dil bilenler, diğer dilleri kolaylıkla öğrenirler: Birçok dil bilmek, diğer dilleri öğrenmeye yardımcı olur. Çünkü dil bilgisi birbirini güçlendirir.
İki dillilik çocukların eğitimde daha başarılı olmalarına yardımcı olur. Bilişsel açıdan (entelektüel işlevler) okuma ve yazma konusunda daha yeteneklidirler. Çünkü iki dil bilen bir çocuk, bir resme falan baktığında o şeyin veya resmin iki dildeki adını beyninde saklar. Her iki dilde de ismi analiz eder, çabuk öğrenir ve asla unutmaz.
Bu kısa bilgilerden sonra evde çocuklarıyla Türkçe konuşan Kürt ebeveynler için birkaç şey söylemek istiyorum:
Sevgili ebeveynler!
Tüm ebeveynler gibi siz de çocuklarınızın güvende olmasını istiyorsunuz. Huzur içinde büyüsün ve başarılı olsun. Dil, özellikle ana dil, çocukların gelişiminde önemli bir rol oynar. Yukarıda iki dilli olmanın yararlarını ve avantajlarını okuduk. Çocuklarınızın okullarda ana dillerinde eğitim alamayacağını biliyorsunuz. Bu yüzden
Türkiye anayasasına ve Türkiye iç kanun metinlerine göre Kürtlerin ana dilinde eğitim hakkının engellenmesidir. Gerçek şu ki, Anayasa’nın 42. maddesinin “Eğitim ve öğretim hak ve görevleri” başlıklı bölümünde şöyle deniyor: “…Türkçeden başka hiçbir dil ana dil olarak öğretilemez ve öğrenilemez. Eğitim ve öğretim kurumlarında Türkiye vatandaşları…”
Bu nedenle çocuklarınıza evde Kürtçe dilini öğretmelisiniz.
Bilindiği gibi çocuklar ilk yıllarında evde daha fazla vakit geçirirler. Ev ortamı çocuğun ana dilini öğrenmesinde ve sosyal açıdan gelişmesinde en önemli faktörlerden biridir. Kısacası anne babanıza, büyüklerinize, büyüklerinize büyük bir sorumluluk düşüyor.
Çocuklarınızın Kürtçe öğrenmesi için evde yapabileceğiniz bazı basit şeyler var
1 – Evde, markette, restoranda, markette, sosyal etkileşimin her alanında çocuklarınızla sadece Kürtçe konuşmaya karar vermelisiniz. Biliyorsunuz ki çocuğunuz iyi Kürtçe öğrendiğinde okulda da iyi Türkçe öğrenecektir. Ana dilini bilen çocuklar Türkçeyi akranlarına göre daha hızlı, daha iyi ve daha kolay öğreniyorlar. Araştırmalar, kişinin ana dilini ne kadar iyi bilirse, ikinci dili öğrenmesinin de o kadar kolay olduğunu gösteriyor.
2 – Çocuğunuz sizinle Türkçe konuştuğunda ona Kürtçe cevap vermelisiniz. Türkçe hakim dil olduğu için çocuğun anne ve babasıyla Türkçe konuşmak istemesi doğaldır: merak etmeyin, çocuğunuzu kırmadan onu sabırla dinleyin, Kürtçe konuşun. Bir süre sonra çocuk sizinle Kürtçe konuşmaya başlayacaktır.
3 – Çocuğunuz Türkçe ile Kürtçeyi karıştırdığında dilini düzeltmeden ona doğru Kürtçe cevap vermelisiniz. Çocuk yeterli bilgi birikimine sahip olduktan sonra ikisi arasındaki farkı anlayacaktır. Dilleri keşfedin ve yüksek düzeyde bir anlayışla, hangi dili konuşacağınıza kendiniz karar verin.
4 – Veliler Kürtlerle buluşmayı mümkün kılmalı. Çocukların Kürtçe bilen insanlarla iletişim kurmasını ve onlarla Kürtçe konuşmasını kolaylaştırın. Bir çocuk ne kadar çok insanla Kürtçe konuşursa, kendi dilinde konuşması da o kadar kendiliğinden oluyor.
5 – Dil ediniminde şarkıların, şarkı sözlerinin ve hikâyelerin, folklorik şeylerin gücü yadsınamaz. Bu nedenle evde Kürtçe müzik dinleyin ve çocuğunuza iki veya üç şarkı öğretin. Çocuklara yönelik Kürtçe oyunlarını biliyorsanız çocuğunuzla oynayın. Eğlencenin olduğu yerde hızlı ve kalıcı öğrenmenin olduğu söylenir. Bunu yapmanın en iyi yollarından biri şarkılardır. Çocuklar şarkılar sayesinde yeni kelimeleri ve yapıları çok kolay öğreniyorlar.
6 – Kızınıza ve oğlunuza her gece 10 dakika boyunca Kürtçe sayıları (bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi, sekiz, dokuz, on) öğretin.
● Evde her gece 10 dakika boyunca Kürtçe gün adlarını öğrenin (Pazar, Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi)
● Evde her gece 10 dakika Kürtçe kitap okuyun.
● Kızınıza veya oğlunuza her gece 10-15 dakika Kürtçe hikaye anlatın!
● Kızınıza, oğlunuza şunu söyleyin: Kalbim, gözümün bebeği, vekilim vb. (Kızınızı unutmayın, oğlunuz bu sözleri ölene kadar unutmayacaktır)
7 – Kürtçe dilini seçin.
Ne kadar az olursa olsun, Kürtçe eğitimi için önümüze ne kadar engel çıkarsa çıksın, çocuğunuz için okulda Kürtçe dilini seçin.
8 – Çocuğunuza Kürtçe öğretmeyi unutmayın, Kürtçe dilinin yaşı 60-70’tir.
Sevgili okuyucular!
Bu kısa yazımla Kürtçe öğrenmenin faydalarına ve iki dilli olmanın avantajlarına dikkatinizi çekmek istedim. Kürtçe bizim ana dilimizdir, neden çocuklarımızı bu dilden mahrum bırakalım? Çocuklarınızın geleceği için, çocuklarınızın hayatlarında başarılı olmaları için çocuklarınıza Kürtçe dilini öğretmelisiniz.
Sizi temin ederim ki, çocuğunuz ebeveynleri ile onların dilinde konuştuğu gün hem siz hem de anne-babanız çocuğunuzla gurur duyacaktır.
Çocuklarınız da sizin gururunuzla mutlu olacak ve çocuklarınızın ebeveynlerinin dilini konuşmasından pişman olmayacaksınız.
